28 сакавiка 2024, Чацвер, 22:43
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Як ГМА трапляе беларусам у ежу?

14
Як ГМА трапляе беларусам у ежу?

На беларускіх палях выкарыстанне генетычна-мадыфікаваных раслін не забароненае.

Аляксандр Клічэўскі, галоўны навуковы сакратар Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, раней працаваў дырэктарам Інстытута генетыкі і цыталогіі НАНБ (далей - Інстытут генетыкі). Гэты чалавек займаўся пытаннямі, звязанымі з ГМА, больш за 10 гадоў, піша «Экономическая газета».

Экспэрт распавёў, што ў нас у краіне, у адрозненне ад некаторых іншых дзяржаў, выкарыстанне генетычна мадыфікаваных раслін на палях не забароненае. Але на практыцы ніхто іх афіцыйна не вырошчвае, бо папярэдне трэба прайсці дастаткова складаную і строгую працэдуру кантролю: выпрабаванне і атрыманне дазволу ад Міністэрства прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя, выпрабаванне на палігоне, ацэнка разнастайных рызык, потым паўторнае выпрабаванне, медыцынская ацэнка. Шлях будзе доўгім і цярністым, таму імавернасць, што трансгенныя расліны патрапяць на беларускае поле, вельмі невысокая.

А вось прадукты, якія паступаюць з іншых краін, цалкам могуць утрымліваць ГМА, такая рызыка ёсць. Са слоў А. Клічаўскага, у 2017 г. пасадкі генетычна мадыфікаваных раслін займалі 190 млн. га ў 67 краінах. Перш за ўсё, гэта ЗША, Бразілія, Канада, Аргенціна, Індыя. Галоўная з такіх культур - соя, на яе прыпадае 50%. У топ-5 уваходзяць таксама кукуруза (31%), бавоўна (15%), рапс (5%). Акрамя гэтага, распаўсюджаныя ГМ-бульба і ГМ-сланечнік. Усяго ў свеце дапушчана да выкарыстання 475 трансгенных формаў.

Таму ў нашай краіне дзейнічаюць меры кантролю, працуе 17 спецыялізаваных лабараторый, якія перш за ўсё правяраюць прадукты, якія змяшчаюць сою і кукурузу.

Даведка. У Беларусі абарот ГМА і яго ўтрыманне ў прадуктах рэгулююцца дастаткова вялікай колькасцю нарматыўных дакументаў. Перш за ўсё, гэта Законы «Аб абароне правоў спажыўцоў», «Аб якасці i бяспецы харчовай сыравіны і харчовай прадукцыі», «Аб бяспецы генна-інжынернай дзейнасці», пастанова Міністэрства аховы здароўя ад 2013/06/21 №52, ТКП 131-2008 «Харчовыя прадукты. Правілы маркіроўкі знакам «Не ўтрымлівае ГМА» і інш.

Але гэта не значыць, што прадукт будзе забаронены да ўжывання, калі ў ім выяўлена ўтрыманне ГМА, якое перавышае рэгламентаваны заканадаўствам парог 0,9%. Не, выкарыстанне не забароняць. Але ў такім выпадку ён павінен падлягаць маркіроўцы. Гэта значыць, трэба паказваць, што прадукт змяшчае ГМА. А вось абавязковай зваротнай маркіроўкі аб тым, што прадукт не ўтрымлівае ГМА, ні адзін закон не патрабуе - гэта чыста рэкламны ход.

У Беларусі толькі 3 аб'екты атрымалі дазвол і выпрабоўваліся на палігоне. Гэта бульба, рапс і трансгенныя козы. Цэнтральны батанічны сад праводзіў эксперыменты з канюшынай, журавінамі. Акрамя таго, вяліся работы на ўзроўні даследаванняў з іншымі раслінамі, напрыклад, тытунем.

Навошта беларускія навукоўцы гэта робяць? Былі спробы стварыць бульбу, устойлівую да каларадскага жука, і рапс, неўспрымальны да гербіцыдаў. Да з'яўлення камерцыйнага прадукту гэтыя досведы не прывялі. Бо, акрамя перадачы нейкай уласцівасці першаму пакаленню раслін, важна захаваць яго ў наступных. А з гэтым пакуль вялікія складанасці.

Айчынныя эксперыменты з козамі былі накіраваны на тое, што Беларусь стане трэцяй краінай у свеце пасля Францыі і Кітая, здольнай самастойна вырабляць унікальны прэпарат лактаферын. І ўсё атрымалася - тэхналогія вытворчасці і гатовы прадукт ёсць. Але праз спыненне фінансавання праект застопарыўся. А без рэгістрацыі Міністэрства аховы здароўя беларуская лактаферын нельга ні вырабляць, ні прадаваць. Гэта значыць стаць бізнэсам гэты праект таксама пакуль не можа.

Ірына Пачыцкая, начальнік Рэспубліканскага кантрольна-выпрабавальнага комплексу па якасці і бяспецы прадуктаў харчавання, пацвердзіла многія тэзісы, агучаныя А. Клічаўскага. У прамысловых маштабах у нашай краіне трансгенныя прадукты не вырабляюцца. Але яны легальна ўвозяцца з іншых краін. У лабараторыю пад кіраўніцтвам І. Пачыцкай часцей за ўсё трапляюць трансгенныя прадукты, якія паступілі на наш рынак з Кітая і Расеі (але не факт, што яны зроблены менавіта ў гэтых краінах). На шчасце, Беларусь дастаткова добра забяспечана сваім харчаваннем, таму імпартуецца такіх ГМА-тавараў няшмат. У асноўным гэта дабаўкі і корм для жывёлы, птушкі. І ўтрымліваюць яны звычайна генна-мадыфікаваную сою.

У Беларусі зацверджаны пералік прадуктаў, якія падлягаюць абавязковаму кантролю на наяўнасць ГМА, да іх належаць перш за ўсё менавіта соя, соевыя бабы, ізаляты, соевая мука, кукуруза, чыпсы і г.д.

Напісаць каментар 14

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках