Дзень расплаты

Як уладкаваная сістэма падаткаабкладання ў Бельгіі, дзе людзі сапраўды ведаюць, на што дзяржава выдаткуе іх грошы.

Амаль адначасова з запрашэннямі на выбары (у Еўрапарламент, федэральныя і рэгіянальныя) бельгійцы атрымалі «лісты шчасця» з падатковымі дэкларацыямі за 2018 год, якія яны павінны запоўніць да канца чэрвеня, піша ўласны карэспандэнт «Новой газеты» ў Брусэлі Аляксандр Мінееў.

Падаткі ў Бельгіі вялікія, бо ў краіне з 11-мільённым насельніцтвам няма такіх дароў прыроды, як нафта і газ. Таму чэрвеньская працэдура нагадвання грамадзянам аб неабходнасці дзяліцца даходамі з дзяржавай псуе настрой перад летнімі вакацыямі.

У той жа канверт, што і форма падатковай дэкларацыі, укладзены інфармацыйны лісток, на якім дзяржаўная федэральная служба фінансаў паведамляе, куды ідуць 229 мільярдаў еўраў падаткаў і сацыяльных адлічэнняў:

пенсіі - 47,9 млрд (20,9%);

паслугі аховы здароўя - 33,7 млрд (14,7%);

адукацыя - 27,8 млрд (12,1%);

эканамічная палітыка - 17,3 млрд (7,5%);

дзяржаўная адміністрацыя і кіраванне - 15,5 млрд (6,8%);

дапамогі хворым і інвалідам - 14,4 млрд (6,3%);

дапамогі ў беспрацоўі і сацыяльнай інтэграцыі - 12,2 млрд (5,3%);

абслугоўванне дзяржаўнай пазыкі - 11,4 млрд (5,0%);

транспарт - за 10,6 млрд (4,6%);

сям'я і дзеці - 9,6 млрд (4,2%);

грамадскі парадак і бяспека - 7,5 млрд (3,3%);

вольны час, культура і адпраўленне культаў - 5,5 млрд (2,4%);

фундаментальныя даследаванні - 5 млрд (2,2%);

экалогія - 4 млрд (1,8%);

абарона - 3,5 млрд (1,5%);

іншае - 3,1 млрд (1,4%).

Дзяржаўныя фінансы размяркоўваюцца паміж федэральнымі ўладамі, рэгіёнамі (суб'ектамі федэрацыі), мясцовымі ўладамі (камунамі і правінцыямі). У кожнага ўзроўню ў распараджэнні свае грошы - органам мясцовага самакіравання і рэгіёнам няма чаго біць паклоны перад федэральным цэнтрам, каб выпрасіць на пражытак.

Асобная частка выдаткаў - сацыяльнае забеспячэнне - не належыць ніводнаму ўзроўню ўлады. Гэта цэмент, які змацоўвае складаную ў культурна-этнічным складзе і эканамічнаму развіццю дзяржаву. Спробы сепаратыстаў падзяліць сацыяльныя выплаты паміж рэгіёнамі пад спрэчкі «хто каго корміць» дагэтуль натыкаліся на супраціў большасці, бо гэта азначала б развал бельгійскай дзяржавы.

На федэральны цэнтр прыпадае 39,8 мільярда еўра (17%) бюджэтных расходаў, на рэгіёны і моўную супольнасць 74,2 мільярда еўра (32%), на камуны і правінцыі 30,9 мільярда еўра (14%), на адзіную і раўнамерна размяркоўваную сацыялку - 84,1 мільярда еўра (37%).

Аднаго погляду на гэтую схему дастаткова, каб зразумець, чаму кіраўнікі рэгіёнаў не сядзяць на інсцэніраваных «справаздачах» перад галоўным начальнікам - эканоміку рухае наперад прыватны бізнэс, а не дзяржпраграмы, і грамадзяне не збіраюць усім светам грошы на выратаванне паміраючага дзіцяці...

Заўсёды ёсць нязгодныя, але пры расставанні з заробленымі грашыма людзі хоць бы ведаюць, за што плацяць дзяржаве.