Беларусь пакінуў чарговы заходні фундатар

Хто на гэты раз грукнуў дзвярыма?

З Беларусі пайшоў чарговы заходні інвестар, на гэты раз - з Ірландыі. Гаворка пра інвестыцыйны фонд Altostrata, ён закрыў сваю беларускую «дачку» - кампанію Pure Energy. Гэтая фірма мела дачыненне да будаўніцтва большасці буйных сонечных электрастанцый за апошняе дзесяцігоддзе. Сярод праектаў, якія яна запускала, – сумна вядомая фотаэлектрастанцыя ў Чэрыкаўскім раёне. Нагадаем, чыноўнікі «адціснулі» яе ў брытанскага прадпрымальніка (да гэтага Pure Energy саступіла яму сваю частку гэтага бізнэсу). «Зеркало» расказвае, чым займаўся ў нашай краіне ірландскі інвестар.

Хто валодаў кампаніяй Pure Energy

Ірландскі інвестар прапрацаваў на нашым рынку больш за дзесяць гадоў, ён зрабіў стаўку на сонечную энэргетыку. Гэты бізнэс прыйшоў у Беларусь у 2012-м як адзін з праектаў зарэгістраванага ў Ірландыі венчурнага інвестыцыйнага фонду Altostrata. Фонд быў створаны бізнэсоўцамі Антонам Шыхофам і Торсценем Мэркелем. Ён інвеставаў у распрацоўку і вытворчасць новых матэрыялаў (экалагічную альтэрнатыву фарбе) і глыбакаводную энэргетыку. У пачатку 2010-х, прыцягнуты жаданнем урадаў Беларусі і Украіны развіваць альтэрнатыўныя крыніцы энэргіі, стварыў для гэтага рэгіёна кампанію Pure Energy.

Партнёрам Шыхофа і Мэркеля ў беларускім падраздзяленні стаў экс-сузаснавальнік кансалтынгавых кампаній «Ключавыя пастановы» і EnterInvest Андрэй Мацявін. Праз некалькі гадоў ён пойдзе працаваць у «Еўрагандаль», стане чальцом праўлення рэтэйлера і кіраўніком праектаў па дэбютным размяшчэнні яго еўрааблігацый на 350 млн даляраў (гэта вельмі ўдалы праект) і вываду акцый «Еўрагандлю» на Лонданскую фондавую біржу (гэты праект выявіўся няскончаным). Дарэчы, у Шыхофа, Мэркеля і Мацявіна ёсць яшчэ адзін супольны праект - вытворца зялёнага вадароду N1.

Якімі праектамі вядомая Pure Energy ў Беларусі

Аб тым, што кампанія Pure Energy спыніла дзейнасць, паведамляецца ў Дзяржаўным рэестры юрыдычных асоб. Гэта адбылося 18 красавіка.

А як развіваўся гэты бізнэс у Беларусі? Улады нашай краіны пасля правалу авантуры з заменай расейскай нафты венесуэльскай спачатку добразычліва паставіліся да інвестараў у сектар аднаўляльнай энэргіі - гарантавалі яе закупы і ўвялі стымулюючыя каэфіцыенты да тарыфаў. Адным з тых чыноўнікаў, якія заклікалі інвестараў у гэтую галіну, быў тагачасны міністр замежных спраў Уладзімір Макей. Торстэн Мэркель, прынамсі, двойчы сустракаўся з ім — у верасні 2016-га і кастрычніку 2017-га.

Перагаворы з Макеем былі звязаныя з ходам рэалізацыі самага значнага праекта ў сектары аднаўляльнай энэргіі - будаўніцтва фотаэлектрычнай станцыі пад Чэрыкавым. Па сваёй устаноўленай магутнасці 109 МВт на момант уводу ў эксплуатацыю яна стала чацвёртай у Еўропе фотаэлектрычнай станцыяй. Altostrata і Pure Energy ўзялі ўдзел у яе праектаванні, будаўніцтве, камплектацыі і фінансаванні, але потым саступілі долю асноўнаму інвестару ў гэты праект – брытанскай кампаніі United Green Group. Менавіта яе прадстаўнік Кіабод Тутанян Машад зараз у міжнародным судзе ICSID спрабуе дабіцца ад уладаў Беларусі кампенсацыі ўкладзеных у праект мільёнаў даляраў.

Pure Energy таксама ўзяла ўдзел у будаўніцтве яшчэ некалькіх фотаэлектрычных станцый, якія ўваходзяць у топ-5 найбуйнейшых у Беларусі (для кампаній «Саляр Стрым» у Ельскім і А1 (раней - «Саляр Інвест») у Брагінскім раёнах), а таксама менш значных аб'ектаў. Увогуле Pure Energy, паводле яе ўласнай інфармацыі, узвяла ў Беларусі і Украіне сонечныя станцыі з сукупнай устаноўленай магутнасцю 250МВт.

Яшчэ больш праектаў ірландцаў засталося на паперы.

У 2020 годзе Pure Energy вяла перамовы аб будаўніцтве сонечнай электрастанцыі ў прамысловай зоне Пінска, а ў 2021-м - аб узвядзенні энэргатэхналагічнай устаноўкі для забеспячэння энэргіяй рэзідэнтаў у свабоднай эканамічнай зоне «Менск». Да гэтага ў 2017 годзе Pure Energy спрабавала прабіць праект будаўніцтва сеткі зарадных станцый для электрамабіляў на ключавых аўтамабільных трасах, якія праходзяць праз тэрыторыю Беларусі. Першапачаткова планавалася размясціць 20 станцый на землях дзвюх абласцей, а ўжо з часам пашырыць сетку да 500 зарадных прылад ва ўсёй краіне.